CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ

HÜCRESEL YAPI:Tüm canlılarda temel yapı ve görev birimi hücredir. Yani hücresel yapı canlılığın vazgeçilmez bir kuralıdır. Hücreler işlevler olarak ökaryot ve prokaryot olarak ikiye ayrılır.

• PROKARYOT HÜCRELER: Zarlı organelleri (Golgi, E.R , Koful gibi) yoktur.Yönetici molekül zarla zevrili değildir yani sitoplazmada dağınık halde bulunur. DNA protein kompleksi bulunmaz. Bu gruba bakteriler ve mavi-yeşil algler örnek verilebilir.
• ÖKARYOT HÜCRELER:Zarlı organelleri (Golgi, E.R , Koful gibi) vardır. Yönetici molekül zarla çevrili olup çekirdek adını alır. DNA protein kompleksi bulunur. Mantar, bitki ve hayvanlar bu gruba örnek verilebilir.

ORGANİZASYON:Tek hücreli hücrelerde organeller arasında, çok hücreli canlılarda ise hücreler arasında bir düzen mevcuttur. Örneğin tek hücreli bir canlı olan öglenada hareketi kamçı, besin sentezini kloroplast, çoğalmayı ise çekirdek sağlar. Bu şekilde canlı yaşamına devam eder. Eğer hücrede organizasyon bu denli mükemmel olmasaydı canlı yaşamını sürdüremeyecekti.

Atom→ Molekül→ Organel→ Hücre→  Doku→ Organ→ Sistem→ Organizma

BESLENME:Canlılar enerji kazanmak, büyüyüp gelişmek ve yıpranan kısımalrın onarılması için beslenirler. Beslenme şekline göre canlılar iki gruba ayrılır.

• OTOTROF BESLENME:Canlı organizmaların ihtiyaç duydukları organik besinleri kendilerinin üretmesidir. Ototrof canlılar ihtiyaç duydukları inorganik maddeleri dış ortamdan hazır olarak alırlar. Organik besin sentezlerken güneş ışığını  kullananlara fotosentetik canlı, kimyasal enerji kullananlara ise kemosentetik canlı denir. Bazı bakteriler kemosentetik, bitkiler ise fotosentetik canlılardır.
• HETERETROF BESLENME:Canlı organizmaların ihtiyaç duydukları organik besinleri dışarıdan hazır olarak almalarıdır. Bu organizmalar besinleri üreticilerden ya da diğer tüketicilerden karşılarlar.

HÜCRESEL SOLUNUM:Canlılar canlılıklarını devam ettirebilmek için gerekli olan enerjiyi, besinlerdeki kimyasal bağ enerjisinden karşılarlar. Bunun için organik besinleri monomerlerine parçalarlar. Solunum iki farklı şekilde yapılır.

• OKSİJENSİZ(ANAEROBİK) SOLUNUM:Organik besinlerin oksijen kullanılmadan parçalanarak enerji elde edilmesidir. Enerji verimi düşüktür. Bira mayası ve bazı bakteriler enerjilerini bu yolla karşılarlar.
• OKSİJENLİ(AEROBİK) SOLUNUM:Organik besinlerin oksijen yardımıyla parçalanarak enerji elde edilmesidir. Enerji verimi oksijensiz solunuma göre daha yüksektir. Canlıların çeşitli tepkimelerle yaptığı besin yıkım olayıdır. Glikoz + 6O2 → 6H2O + 6CO2 

BÜYÜME VE GELİŞME:Çok hücreli canlılarda hücre bölünmesi ve kütle artışıyla büyüme meydana gelir. Tek hücreli hücrelerde ise hücre hacminin artmasıyla büyüme gerçekleşir.

BOŞALTIM:Canlılarda gerçekleşen metabolik olaylar sonucu oluşan artık maddelerin vücut dışına atılması olayıdır. Her canlıda metabolik olaylara bağlı olarak artık maddeler meydana gelir. Tek hücrelilerde hücre yüzeyiyle yapılırken, çok hücrelilerde sistemlerle yapılır. Bitkiler ise terleme, damlama ve yaprak dökümü gibi olaylar sayesinde boşaltım yapılır.

HAREKET:Bütün canlılar çevreden gelen uyarılara karşı pasif ya da aktif olarak tepki verirler. Örneğin, hayvanlar hareket ederek aktif, bitkiler ise güneşe yönelerek pasif tepki gösterirler.

ÜREME:Bütün canlılar nesillerin devamı için ürerler. Üremenin temelini hücre bölünmeleri oluşturur. Canlılarda eşeyli ve eşeysiz üreme olmak üzere iki çeşittir. Paramesyumun ikiye bölünmesi eşeysiz üremedir. İnsanların üremesi ise eşeyli üremedir.

METABOLİZMA:Canlılardaki yapım ve yıkım olaylarının tamamına metabolizma denir. Yapım olaylarına anabolizma, yıkım olaylarına ise katabolizma denir. Fotosentez, kemosentez ve protein sentezi olayları birer anabolik olay iken sindirim ve solunum katabolik bir olaydır.

UYARILMA VE TEPKİ OLUŞTURMA:Canlılar dış ortamdan gelen uyarılara tepki verirler. Öglenanın ışığa doğru hareket etmesi ya da insanın soğukta titremesi bu olaya örnektir.